ตำมะต้อง/ตำกระท้อน

ตำกระท้อน หรือตำบ่าตืน หรือตำบ่าต้อง ปรุงด้วยวิธีตำหรือยำได้เช่นเดียวกับมะละกอหรือมะม่วง ใช้เครื่องปรุงเช่นเดียวกับตำมะม่วง ต่างแต่ตำมะม่วงใช้พริกขี้หนูย่างไฟ แต่ตำกระท้อนนิยมใช้พริกขี้หนูสด และใส่น้ำปู บางสูตรใช้พริกขี้หนูย่างไฟ แล้วแต่ชอบ (ประทุม อุ่นศรี, สัมภาษณ์, 25 มิถุนายน 2550) กระท้อน, สะท้อน; มะต้อง, มะตื๋น (ภาคเหนือ); บักต้อง (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ); ล่อน, เตียน, สะตู, สะโต (ภาคใต้) กระท้อนใช้ทำอาหารคาวหวานได้หลายชนิด ทั้งอาหารคาว เช่น แกงฮังเล แกงคั่ว ผัด ตำกระท้อน และอาหารหวาน เช่น กระท้อนทรงเครื่อง กระท้อนลอยแก้ว กระท้อนดอง แยม กระท้อนกวน และเยลลี่ หรือกินเป็นผลไม้สด กระท้อนเป็นผลไม้ที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ในเขตบีโคล ประเทศฟิลิปปินส์ นำกระท้อนไปแกงกับกะทิกระท้อนเป็นผลไม้ที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบอินโดจีน เติบโตได้ดีในพื้นที่เขตร้อน จึงเป็นที่นิยมปลูกในประเทศไทยด้วยทั้งเพื่อการบริโภคและเพื่อการพานิชย์ โดยปลูกกันมากทั้งในภาคใต้ ภาคเหนือ และภาคอีสาน มีสายพันธุ์ที่พบได้บ่อยคือกระท้อนปุยฝ้าย กระท้อนทับทิม และกระท้อนอีล่า

คุณค่าทางโภชนาการ คุณค่าทางโภชนาการของกระท้อนในส่วนของเนื้อที่กินได้ต่อน้ำหนัก 100 ก. (พันธุ์สีเหลือง) คือ โปรตีน 0.118 ก. ไขมัน 0.1 ก. ใยอาหาร 0.1 ก. แคลเซียม 4.3 มก. ฟอสฟอรัส 17.4 มก. ธาตุเหล็ก 0.42 มก. แคโรทีน 0.003 มก. วิตามินบี1 0.045 มก. วิตามินบี3 0.741 มก. และวิตามินซี 86.0 มก.กระท้อนอุดมไปด้วยวิตามินซี อีกทั้งยังมีวิตามินเอ มีเพกติน ช่วยให้ระบบขับถ่ายมีประสิทธิภาพ และเป็นยาระบายอ่อนๆ นอกจากนี้ยังมีฟอสฟอรัส ช่วยเผาผลาญไม่ให้คาร์โบไฮเดรต ไขมัน และโปรตีน ที่ไม่ได้ใช้งานตกค้างและสะสมในร่างกาย

ส่วนผสมเครื่องแกง ไม่มี ส่วนผสมวัตถุดิบ 1. กระท้อน 1 ลูก             2. พริก พริกป่น กระเทียม 3. กะปิ                         4. มะเขือพวง 5. ผงชูรส                      6. น้ำตาล 7. น้ำมะขาม                   8. น้ำปลาร้า

ขั้นตอนการทำ ขั้นตอนที่ 1. นำกระท้อนปอกเปลือกออก ปอกเปลือกให้หนานิดนึง และพยายามปอกให้ผิวของกระท้อนเรียบ ขั้นตอนที่ 2. เมื่อปอกเปลือกเสร็จแล้ว หาภาชนะที่ใหญ่ นำน้ำเปล่าใส่เกลือ แช่กระท้อนทิ้งไว้ ประมาณ 15 นาที กระท้อนจะได้ไม่ดำ ขั้นตอนที่ 3. หลังจากแช่น้ำเกลือแล้ว นำกระท้อนมาบั้งตามแนวตั้งของลูก ให้เป็นริ้ว ๆ ระยะห่างตามความถนัด ขั้นตอนที่ 4. เมื่อทำการบั้งกระท้อนแล้ว นำลงแช่ในน้ำเกลืออีกครั้งนะคะ ประมาณ 20 นาที เพื่อกระท้อนจะได้มีรสชาติที่ไม่เปรี้ยวจนเกินไปค่ะ และเนื้อกระท้อนจะได้ไม่เปลี่ยนสีเป็นสีน้ำตาล ขั้นอตนที่ 5. โขลกพริกกระเทียมให้แหลกพอสมควร ใส่น้ำตาลปี๊บ ถั่วฝักยาว มะเขือเปาะ และมะเขือเทศลงไปตำไม่ต้องแหลก ขั้นตอนที่ 6. ปรุงรสด้วยน้ำมะขามเปียก น้ำปลาร้า ตำให้ส่วนผสมเข้ากัน แกะปูเค็มออก เป็น 4 ส่วน ใส่ลงไป ตามด้วยถั่วลิสงและกุ้งแห้ง คลุกเคล้าให้ส่วนผสมเข้ากันดี ขั้นตอนที่ 7. นำกระท้อนสับใส่ลงไป ตำจนเครื่องปรุงเข้าเนื้อกระท้อน เป็นอันเสร็จเรียบร้อย

สรรพคุณของกระท้อน

1. สร้างเสริมระบบภูมิคุ้มกัน กระท้อนมีไฟเบอร์อยู่พอสมควร ซึ่งไฟเบอร์จะช่วยให้ร่างกายสามารถสร้างโปรไบโอติกส์ได้มากขึ้น และเจ้าแบคทีเรียชนิดนี้มีส่วนสำคัญในการสร้างเสริมระบบภูมิคุ้มกัน อีกทั้งสารต้านอนุมูลอิสระที่อยู่ในกระท้อนยังช่วยป้องกันและกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้ทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ

2. ป้องกันฟันผุ  สรรพคุณอีกอย่างหนึ่งที่เรียกได้ว่าน่าสนใจสุด ๆ ของกระท้อน นั่นก็คือกระท้อนช่วยป้องกันฟันผุได้ เพราะการรับประทานกระท้อนจะช่วยเพิ่มการหลั่งของน้ำลาย ซึ่งเจ้าน้ำลายนี่ล่ะค่ะมีฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อแบคทีเรียที่อยู่ในช่องปาก และขจัดเชื้อแบคทีเรียต่าง ๆ ที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดฟันผุได้เป็นอย่างดี

3.กระท้อนเป็นแหล่งที่อุดมด้วยไฟเบอร์ชนิดละลายน้ำได้ ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่มีระดับคอเลสเตอรอลสูง เนื่องจากไฟเบอร์ชนิดนี้จะเข้าไปลดระดับไขมันในเส้นเลือด

4. แก้ท้องเสีย แม้ว่าการรับประทานไฟเบอร์มากไปจะกระตุ้นให้ระบบขับถ่ายทำงานหนักจนอาจกลายเป็นอาการท้องเสีย แต่สำหรับคนที่ท้องเสียแล้ว กระท้อนช่วยได้ค่ะ โดยเฉพาะรากของกระท้อน หากนำมาต้มน้ำดื่มจะช่วยแก้อาการท้องเสีย และบิด ไม่เพียงเท่านั้นเพราะไฟเบอร์ที่อยู่ในกระท้อน เมื่อรับประทานเข้าไปแล้วก็ยังสามารถช่วยปรับระบบการทำงานของลำไส้ให้กลับมาเป็นปกติได้อีกด้วย

5. อุดมด้วยวิตามิน  กระท้อนเป็นผลไม้ที่อุดมไปด้วยวิตามินบีและซี ซึ่งจะช่วยรักษาป้องกันอาการเลือดออกตามไรฟันได้ รวมทั้งสารต้านอนุมูลอิสระที่อยู่ในกระท้อนยังช่วยป้องกันโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และโรคอัลไซเมอร์ นอกจากนี้วิตามินบีในกระท้อนก็ยังมีส่วนในการกระตุ้นการเผาผลาญของร่างกาย ช่วยทำให้อารมณ์ดีขึ้น และป้องกันความเสี่ยงโรคพิการแต่กำเนิดของทารกในครรภ์ได้