มะม่วงเขียวเสวย
มะม่วงเขียวเสวย (Khiew Sawoey) เป็นมะม่วงยอดนิยมทั้งในประเทศ และต่างประเทศ นิยมรับประทานผลดิบหรือผลแก่เป็นหลัก เนื่องจาก ผลในระยะนี้จะมีสีขาวขุ่นหรือขาวขุ่นอมครีม เนื้อแน่น มีความกรอบ และมีรสหวานมัน จนได้รับขนานนามว่า “ราชินีของมะม่วงไทย”
อนุกรมวิธาน (4)
Class : Dicotyledon
Order : SapinclalesFamily : Anacardiaceae
• ชื่อวิทยาศาสตร์ : Mangifera indica L. c.v.
• ชื่อสามัญ : Mango (Khiew Sawoey)
• ชื่อท้องถิ่น : มะม่วงเขียวเสวย
ประวัติ และการแพร่กระจาย
มะม่วงเขียวเสวย เป็นมะม่วงท้องถิ่นที่มีต้นกำเนิดในประเทศไทย เป็นมะม่วงกลายพันธุ์ที่ได้จากการเพาะเมล็ด เป็นพันธุ์ใหม่ที่เพาะได้โดยบังเอิญเมื่อประมาณปี 2475 ของชาวสวนแห่งหนึ่งในอำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม จากนั้น มีการเพาะเมล็ดเพื่อขยายพันธุ์ปลูกในแถบมากขึ้น ทำให้มีมะม่วงเขียวเสวยลักษณะที่แตกต่างกันมากขึ้น และให้ชื่อเรียกพันธุ์มะม่วงเขียวเสวยต่างๆ อาทิ เขียวสะอาด เขียวไข่กา เป็นต้น ซึ่งหากต้นใดที่ให้ลักษณะที่ต่างไปจากเดิมมาก โดยเฉพาะรสชาติ เกษตรก็จะโค่นทิ้ง (3), (8)
ปัจจุบัน มะม่วงเขียวเสวยพบปลูกในทุกภาค โดยเฉพาะการปลูกเพื่อรับประทานเองเพียงไม่กี่ต้นตามหน้าบ้าน หลังบ้าน และหัวไร่ปลายนา ส่วนการปลุกในแปลงใหญ่เพื่อการค้าพบปลูกมากในภาคกลาง และภาคเหนือ
- ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลำต้น มะม่วงเขียวเสวย เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบขนาดกลาง มีอายุประมาณ 10-25 ปี ลำต้นสูงประมาณ 5-15 เมตร ลำต้นแตกหลักกิ่ง และกิ่งแขนงน้อย จนแลดูเป็นทรงพุ่มโปร่ง เปลือกลำต้นแตกเป็นสะเก็ดขนาดเล็ก สีดำอมเทา
ใบ ใบมะม่วงเขียวเสวย ออกเป็นใบเดี่ยวๆ เรียงสลับกันที่ปลายกิ่ง ใบค่อนข้างรียาว สีเขียวเข้ม และเป็นมัน ขนาดใบกว้างประมาณ 3-5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 15-20 เซนติเมตร โคนใบสอบมน ปลายใบแหลม แผ่นใบ และขอบใบเรียบ เส้นกลางใบมีสีขาวชัดเจนดอก มะม่วงเขียวเสวย ออกดอกเป็นช่อแขนง ซึ่งแต่ละแขนงประกอบด้วยดอกย่อยจำนวนมาก ดอกย่อยในช่อเดียวกันจะมีดอก 2 ชนิด คือ ดอกเพศผู้ ซึ่งมีจำนวนมาก (91.80%) และดอกกะเทย (8.20%) ที่สามารถพัฒนาเป็นผลได้ ทำให้มะม่วงพันธุ์นี้ติดผลน้อย ทั้งนี้ มะม่วงเขียวเสวย เป็นพันธุ์ที่ออกดอกช้า ดอกมะม่วงเขียวเสวยหลังการผสมเกสรแล้ว ทั้งกลีบเลี้ยง กลีบดอก และเกสรจะร่วงหล่นไปหมด คงเหลือรังไข่ที่พัฒนาเป็นผลรูปไข่ขนาดเล็ก และจานดอกที่เหี่ยวแห้งติดด้านล่างผล
ผล และเมล็ด ผลมะม่วงเขียวเสวย มีลักษณะรียาว และแบนเล็กน้อย บริเวณขั้วผลมีขนาดใหญ่ และค่อยเล็กลงไปด้านท้ายด้านหลังผลมีลักษณะนูนออก และด้านหน้าผลคอดเล็กลง ขนาดผลกว้างประมาณ 5-7 เซนติเมตร ยาวประมาณ 10-15 เซนติเมตร มีน้ำหนักต่อผลประมาณ 300-335 กรัม ผลมะม่วงเขียวเสวย เมื่อยังอ่อนจะมีเปลือกสีเขียวเข้ม ส่วนเนื้อผลมีสีขาว และมีรสเปรี้ยว เมื่อแก่ เปลือกมีสีเขียวอมเทาหรือมีนวล ส่วนเนื้อมีสีขาวขุ่น มีรสหวานมัน และเมื่อสุก เปลือกผลจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอ่อน เนื้อด้านในมีสีเหลือง เนื้อละเอียด และค่อนข้างแน่น ไม่เละง่าย
ส่วนเมล็ดด้านในมีลักษณะเรียวยาว และค่อนข้างแบนตามลักษณะของผล เปลือกหุ้มเมล็ดหนาแข็ง และมีร่องเป็นริ้วตามแนวตั้ง
| คุณค่าทางโภชนาการ (มะม่วงเขียวเสวย 100 กรัม) |
| มะม่วงเขียวเสวยดิบ | มะม่วงเขียวเสวยสุก | ||
| Proximates | |||
| น้ำ | กรัม | 78.5 | 80.2 |
| พลังงาน | กิโลแคลอรี่ | 87 | 82 |
| โปรตีน | กรัม | 0.7 | 0.5 |
| ไขมัน | กรัม | 0.4 | 0.8 |
| คาร์โบไฮเดรต | กรัม | 20.1 | 18.2 |
| เส้นใย | กรัม | – | – |
| เถ้า | กรัม | 0.3 | 0.3 |
| Minerals | |||
| แคลเซียม | มิลลิกรัม | – | – |
| ฟอสฟอรัส | มิลลิกรัม | – | – |
| เหล็ก | มิลลิกรัม | – | – |
| Vitamins | |||
| เรตินอล | ไมโครกรัม | – | – |
| เบต้า แคโรทีน | ไมโครกรัม | – | – |
| วิตามิน A, RE | RE | – | – |
| วิตามิน E | มิลลิกรัม | – | – |
| ไทอะมีน | มิลลิกรัม | 0.02 | 0.03 |
| ไรโบฟลาวิน | มิลลิกรัม | 0.03 | 0.05 |
| ไนอะซีน | มิลลิกรัม | – | – |
| วิตามิน C | มิลลิกรัม | 31 | 25 |
| ตัวอย่างเมนูจากมะม่วง 1. ยำมะม่วงปลากรอบ ส่วนผสมวัตถุดิบ 1. มะม่วงดิบขูด หรือสับ 1 ลูก 2. ปลากรอบ 1/2 ถ้วย 3. เม็ดมะม่วงหิมพานต์ทอด 1/4 ถ้วย 4. กุ้งแห้งป่นหยาบ 2 ช้อนโต๊ะ 5. พริกขี้หนูซอย 10 เม็ด 6. พริกขี้หนูแห้งคั่วป่น 1/2 ช้อนชา 7. หอมแดงซอย 2 หัว 8. น้ำมะขามเปียก 2 ช้อนโต๊ะ 9. น้ำตาลปี๊บ 2 ช้อนโต๊ะ 10. น้ำมะนาว 1/2 ช้อนโต๊ะ 11. น้ำปลา 2 ช้อนโต๊ะ ขั้นตอนวิธีการทำ 1. ใส่น้ำมะขามเปียก น้ำตาลปี๊บ น้ำมะนาว และน้ำปลาลงในอ่างผสม คนผสมจนน้ำตาลละลาย 2. เติมพริกขี้หนูแห้งคั่วป่นกับพริกขี้หนูซอยลงไป คนให้เข้ากันอีกครั้ง 3. ใส่มะม่วงสับ หอมแดง และกุ้งแห้งป่นลงไป คลุกเคล้าให้เข้ากัน ชิมรสตามชอบ 4. ใส่ปลากรอบกับเม็ดมะม่วงหิมพานต์ลงไป คลุกเคล้าพอเข้ากัน ตักใส่ภาชนะ 2. น้ำพริกมะม่วง ส่วนผสมวัตถุดิบ น้ำพริกมะม่วง 1. กะปิ 1 ช้อนโต๊ะ 2. กุ้งแห้ง 2 ช้อนโต๊ะ 3. กระเทียม 20 กรัม 4. พริกขี้หนูสวน 5. น้ำตาลปี๊บ 1+1/2 ช้อนโต๊ะ 6. น้ำปลา 1 ช้อนโต๊ะ 7. มะม่วงเปรี้ยวสับเป็นเส้น 1/2 ลูก 8. น้ำมะนาว 1 ซีก ขั้นตอนวิธีการทำน้ำพริกมะม่วง 1. นำกะปิไปเผา (หรือย่างไฟ) ให้หอม 2. ตำกุ้งแห้งให้ละเอียด ใส่กระเทียมและพริกขี้หนูลงไปตำพอ แหลก ใส่กะปิเผา ตามด้วยน้ำตาลปี๊บ ตำต่อให้ส่วนผสมเข้ากัน 3. ใส่มะม่วงสับลงไปโขลกพอแหลก จากนั้นปรุงรสด้วยน้ำปลาและบีบมะนาวลงไป ชิมรสตามชอบ ตักใส่ถ้วยเสิร์ฟพร้อมผักสด |
| ประโยชน์มะม่วงเขียวเสวย 1. มะม่วงเขียวเสวย นิยมรับประทานผลดิบแก่เป็นหลัก เพราะเนื้อผลหนา กรอบ และมีรสหวานมัน นอกจากนั้น ยังนิยมรับประทานผลสุกเช่นกัน ด้วยเนื้อผลสุกมีรสหวาน เนื้อแน่นเหนียว ไม่เละง่าย 2. มะม่วงเขียวเสวยสุก มีเนื้อสีเหลืองทองนิยมใช้ทำข้าวเหนียวมะม่วง 3. มะม่วงเขียวเสวยสุก แปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ อาทิ มะม่วงกวน มะม่วงแผ่น เป็นต้น 4. ก้านยอดอ่อนหรือยอดอ่อนมีรสเปรี้ยวอมฝาด ใช้รับประทานเป็นผักคู่กับอาหารอื่น ๆ 5. เปลือกลำต้นใช้ต้มย้อมผ้า ผ้าที่ย้อมได้สีน้ำตาล 6. เนื้อไม้แปรรูปเป็นเฟอร์นิเจอร์หรือเครื่องใช้ รวมถึงใช้เป็นท่อนไม้สำหรับการเพาะเห็ด |
